ماهیت و چرایی ایجاد مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی
اهمیت صنعت ساختمان در توسعه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و نقش حیاتی آن در شکل دادن به توسعه و تاب‌آوری یک کشور بر همگان روشن است. رونق این صنعت، نه تنها تولید ناخالص داخلی را افزایش داده و ثبات اقتصادی را ارتقا می‌دهد، بلکه کارایی توزیع کالاها و خدمات را از طریق توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، برای فعالیت‌های اقتصادی داخلی و بین‌المللی، ارتقا می‌دهد. از سویی با تامین نیاز اساسی مسکن و تامین زیرساخت‌های ضروری برای آموزش، فرهنگ و مراقبت‌های بهداشتی رفاه جوامع را افزایش داده، انسجام اجتماعی را تقویت کرده و کیفیت کلی زندگی را بهبود می‌بخشد و نهایتا با استفاده از پیشرفت‌های تکنولوژیک و اتخاذ شیوه‌های پایدار ساخت‌وساز، مصرف منابع و انرژی را مدیریت می‌کند و در نتیجه، پایداری زیست محیطی را به نفع نسل های آینده ارتقا می‌دهد.
در دهه اخیر با پیشرفت‌های تکنولوژیک، شاهد سرعت و مقیاس بی‌سابقه‌ای از تغییر و تحول بودیم که صنعت ساختمان را با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی مواجه نموده است که پایه و اساس دگرگونی چشم‌انداز صنعت ساختمان نیز شده است. از مهمترین محرک‌های کلیدی این تغییر می‌توان به ادغام فناوری‌های پیشرفته، نیاز مبرم به شیوه‌های ساخت‌وساز پایدار و ضرورت مدیریت منابع و انرژی، و مدیریت تقاضا برای نیروی کار بسیار ماهر و سازگار اشاره کرد. به‌عنوان‌مثال، مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی (AI) به زیربنای برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌ها تبدیل شده‌اند، درحالی‌که ملاحظات پایداری در حال تغییر شکل دادن به نحوه ساخت و نگهداری ساختمان هستند. این پیشرفت‌ها بر نیاز به متخصصان ماهری تأکید می‌کند که بتوانند پیچیدگی‌های یک چشم‌انداز ساخت‌وساز در حال تغییر را کنترل و مدیریت کنند. طبق آمارهای اخیر، در دهه گذشته صنعت ساخت‌وساز جهان، شاهد افزایش ۵۰ درصدی دیجیتالی شدن و رشد ۲۰ درصدی در شیوه‌های تولید و ساخت ساختمان سبز و پایدار بوده است. این تغییرات صرفا روندها نیستند، بلکه برای انعطاف‌پذیری و موفقیت آینده، ضروری هستند.
در عصر پیشرفت‌های سریع فناوری و نگرانی‌های زیست‌محیطی، صنعت ساخت‌وساز کشور ما با وجود چالش‌های اقتصاد ناپایدار، تقاضای روزافزون مسکن در شهرهای بزرگ، انتخاب شیوه‌های مناسب ساخت جهت دستیابی به کیفیت، سرعت و هزینه‌های پایین ساخت و نگهداری، کمبود منابع و انرژی در یک مقطع حساس قرار دارد که تقاضای فزاینده‌ای برای راه‌حل‌های نوآورانه و پایدار می‌طلبد که نه تنها نیازهای فعلی را برآورده می‌کند، بلکه رفاه نسل‌های آینده را نیز تضمین کند. کلید حرکت در این چشم‌انداز دگرگون کننده در قلمرو آموزش نهفته است؛ به‌ویژه آموزش آینده‌نگر. با نگاه به برنامه‌های آموزشی معاصر ایران شاهد آن هستیم که دهه‌های گذشته به کشمکش‌هایی در راستای همسویی آموزش با پیشرفت‌های صنعت و الزامات بازار گذشته است، نتیجه این گسست بین آنچه آموزش داده شد و آنچه مورد نیاز بود، به کمبود نیروی کار ماهر و متخصص، کاهش چشم‌گیر کیفیت ساخت، کاهش رقابت‌پذیری و در نهایت رکود و توسعه‌نیافتگی صنعت ساخت‌وساز است. و حال جهش تحولات فنّاورانه امروز، چشم‌انداز آموزشی را به‌طور کامل در جهان تغییر داده است که این گسست را بیش‌ازپیش نموده که در صورت عدم توجه، نتیجه آن عقب‌ماندگی فزاینده صنعت ساخت‌وساز کشور خواهد بود. در پرتو این چالش‌ها، تغییر شکل رویکرد ما به آموزش ضروری است. به جای اینکه آموزش را صرفا به وضعیت فعلی صنعت متصل کنیم، اتخاذ چشم‌اندازی آینده‌نگر ضروری است. این امر مستلزم گذر از تأکید سنتی بر آموزش مهارت‌های سخت به سمت تمرکز بر پرورش مهارت‌های نرم افراد است به‌نحوی‌که فراگیران را نه تنها برای برآوردن نیازهای دانشی خود، بلکه برای حرکت در محیط پویا و چالش‌برانگیز صنعت ساخت‌وساز در حال تحول، به توانمندی اتخاذ تصمیمات آگاهانه در زمان واقعی، مجهز می‌کند.
این یادداشت به نقش محوری آموزش آینده‌نگر به‌عنوان نیروی محرکه توسعه پایدار صنعت ساخت‌وساز می‌پردازد که منعکس‌کننده تغییرات صنعت و دربرگیرنده چشم‌انداز آینده‌گرا باشد. توسعه مهارت‌های نرم، طراحی شده با چشم‌انداز آینده‌نگر، می‌تواند به‌عنوان یک شتاب‌دهنده عمل کند و صنعت را به سوی آینده‌ای سوق دهد که در آن پروژه‌های ساختمانی به‌طور یکپارچه قابلیت اقتصادی، مسئولیت اجتماعی و پایداری زیست‌محیطی را ادغام کنند و به یک توسعه همه جانبه دست پیدا کند.
آموزش آینده‌نگر
آموزش آینده‌نگر به رویکردی در یادگیری اشاره دارد که برای آماده‌سازی افراد برای چالش‌ها و فرصت‌های آینده طراحی شده است. این فلسفه آموزشی بر تجهیز دانش گیرندگان به دانش، مهارت‌ها و شایستگی‌هایی متمرکز است که در دنیای در حال تحول و پویا، مورد نیاز و ارزشمند خواهند بود. این نوع آموزش فراتر از روش‌های آموزشی سنتی است و اغلب استراتژی‌های نوآورانه را برای تقویت سازگاری، تفکر انتقادی و طرز فکر آینده‌نگر ترکیب می‌کند. به عبارتی به جای تمرکز بر مهارت‌های سخت که صرفا برای موقعیت‌های خاصی با مجموعه‌ای ثابت از اطلاعات تعریف شده است بر تقویت و تربیت مهارت‌های نرم در یادگیرندگان متمرکز است. در اینجا ویژگی‌ها و مؤلفه‌های کلیدی آموزش و پرورش آینده‌نگر در مقایسه با آموزش‌های سنتی آمده است:
سازگاری و انعطاف‌پذیری: آموزش آینده‌نگر به فراگیران توانایی سازگاری با شرایط متغیر، فناوری‌ها و انعطاف‌پذیری در برابر خواسته‌های اجتماعی را آموزش می‌دهد.
تفکر انتقادی و حل مسئله: در این نوع برنامه‌ریزی آموزشی، فراگیران تشویق می‌شوند تا موقعیت‌های پیچیده را تجزیه و تحلیل کنند، خلاقانه فکر کنند و راه‌حل‌های موثری برای چالش‌های دنیای واقعی ایجاد کنند، به جای آنکه به دفترچه راهنمای راه‌حل‌های از پیش تعیین شده موقعیت‌های مشخص مراجعه کنند.
مهارت نوآوری و فناوری: با توجه به پیشرفت‌های سریع در فناوری، آموزش آینده‌نگر شامل ادغام سواد دیجیتال و مهارت‌های تکنولوژیکی است. بدین گونه که تضمین می‌کند که افراد در استفاده و سازگاری با فناوری‌های نوظهور در جنبه‌های مختلف زندگی شخصی و حرفه‌ای خود به راحتی اقدام کنند.
یادگیری میان‌رشته‌ای: این رویکرد تشخیص می‌دهد که بسیاری از چالش‌ها و فرصت‌ها در آینده نیازمند درک جامعی است که رشته‌های مختلف را در بر می‌گیرد. و آموزش آینده‌محور، یادگیری بین‌رشته‌ای را ترویج می‌کند و فراگیران را تشویق می‌کند تا ارتباطات بین رشته‌های مختلف را کشف کنند.
آگاهی جهانی و شایستگی فرهنگی: برای آماده‌سازی افراد برای جهانی به هم پیوسته، آموزش آینده‌نگر بر آگاهی جهانی و شایستگی فرهنگی تأکید دارد. آموزش آینده‌نگر، این توانمندی را به فراگیران می‌دهد که با درک پایه‌ای از تحولات جهانی و با درک ارزش‌افزوده‌های فرهنگی کشور خود بتوانند تکنولوژی‌ها و فرایندهای نوین را بر مبنای ویژگی‌های بوم‌شناختی تولید و به جهان عرضه کنند.
پایداری و آگاهی زیست‌محیطی: با درک اهمیت پایداری محیطی، آموزش آینده‌نگر، اصول مسئولیت زیست‌محیطی را آموزش می‌دهد. که شامل درک مسائل زیست‌محیطی، شیوه‌های پایدار و نقش فرد در ایجاد آینده‌ای پایدارتر است.
یادگیری مادام‌العمر: آموزش آینده‌نگر، فرهنگ یادگیری مادام‌العمر را آموزش می‌دهد و افراد را تشویق می‌کند که به طور مداوم دانش و مهارت‌های جدید را در طول زندگی خود کسب کنند.
ذهنیت کارآفرینی: برنامه آموزشی آینده‌نگر ذهنیت کارآفرینی را تقویت کند و افراد را به نوآوری، ابتکار عمل و پیگیری فرصت‌ها تشویق کند. این شامل توسعه مهارت‌های مرتبط با خلاقیت، ریسک‌پذیری و توانایی شناسایی و استفاده از امکانات جدید است.
تصمیم‌گیری اخلاقی: آموزش آینده‌نگر به ملاحظات اخلاقی اهمیت می‌دهد. فراگیران تشویق می‌شوند تا با در نظر گرفتن تأثیر انتخاب‌های خود بر افراد، جوامع و جامعه گسترده‌تر جهانی، تصمیماتی مبتنی بر اخلاق را ترویج دهند.
همکاری و ارتباطات: با درک ماهیت مشارکتی بسیاری از فعالیت‌های آینده، آموزش آینده‌نگر بر کار تیمی، ارتباط موثر و مهارت‌های بین فردی تأکید دارد. این نوع آموزش افراد را آماده می‌کند تا به طور مشترک روی پروژه‌ها کار کنند و به طور معناداری به تیم‌های مختلف بپیوندند. در اصل، هدف آموزش و پرورش آینده‌محور عبارت است از توانمندسازی افراد به قابلیت‌هایی است که نه تنها برای زمان حال به آنها نیاز دارند، بلکه برای هدایت و کمک به پیچیدگی‌ها و فرصت‌هایی که در آینده پیش رو دارند، نیز ضروری است. با مقایسه آموزش سنتی معاصر با آموزش آینده‌نگر به شرح زیر می‌توان به درکی از چگونگی دستیابی و پیاده‌سازی آموزش آینده‌نگر اشاره نمود.به طور خلاصه، درحالی‌که آموزش سنتی برای قرن‌ها پایه و اساس یادگیری بوده است، آموزش آینده‌نگر به دنبال پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر دنیای مدرن است. تاکید بیشتری بر مهارت‌ها، سازگاری، ادغام فناوری و روش‌های یادگیری مشارکتی برای آماده‌سازی بهتر افراد برای چالش‌ها و فرصت‌های آینده دارد.
آموزش آینده‌نگر کاتالیزور دستیابی به توسعه پایدار صنعت ساختمان
تحول‌های بسیار سریع و گسترده در صنعت ساختمان، زمانی به توسعه همه جانبه و پایداری می‌رسد که رشد در تمامی‌جنبه‌های صنعت ساختمان ایجاد شود و لازمه آن نگرش سیستمی‌به تمامی‌اجزای تاثیرگذار در صنعت ساختمان است. اما عامل کلیدی مسیر پایداری و توسعه همه جانبه، آموزش‌های آینده‌نگر است.
آموزش آینده‌نگر در صنعت ساختمان شامل ادغام سیستماتیک شیوه‌های پایدار در نظام برنامه‌ریزی آموزشی است و نشان‌دهنده رویکردی پیشرو و آینده‌نگر برای یادگیری است که چالش‌ها و فرصت‌های در حال تحول در این صنعت را پیش‌بینی کرده و به آنها رسیدگی می‌کند. به عبارتی یک چارچوب آموزشی است که برای تجهیز افراد به مهارت‌ها، دانش و طرز فکر لازم برای پیشرفت در یک چشم‌انداز آینده‌نگر که به سرعت در حال تغییر است، طراحی شده است. ویژگی‌های کلیدی آموزش آینده‌نگر در صنعت ساختمان عبارتند از:
۱- توسعه مهارت‌های نرم: آموزش آینده‌نگر، تاکید قابل توجهی بر توسعه مهارت‌های نرم دارد. این شامل ارتباطات موثر، تفکر انتقادی، همکاری، خلاقیت و توانایی‌های حل مسئله است که برای همکاری موفق در صنعت ساختمان ضروری است.
۲- انطباق و چابکی: آموزش آینده‌نگر بر توسعه سازگاری و چابکی تأکید دارد و افراد را برای هدایت و پاسخگویی موثر به پیشرفت‌های تکنولوژیکی، تغییر تقاضاهای بازار و شیوه‌های در حال تحول ساختمان آماده می‌کند.
۳- ادغام دانش میان‌رشته‌ای: با شناخت ماهیت بین‌رشته‌ای پروژه‌های ساختمانی، آموزش آینده‌نگر دانش را از رشته‌های مختلف مانند معماری، مهندسی، برنامه‌ریزی شهری، اصول پایداری و زیست‌محیطی و فناوری یکپارچه می‌کند. این رویکرد کل نگر، تضمین می‌کند که فراگیران درک جامعی از پیچیدگی‌های موجود در طراحی و ساخت ساختمان دارند و آنها را قادر می‌سازد تا به طور موثر با یکدیگر همکاری کنند و راه‌حل‌های پایداری را ایجاد کنند که چالش‌های پیچیده را برطرف می‌کند.
۴- یکپارچه‌سازی فناوری و سواد دیجیتال: آموزش آینده‌محور از ادغام فناوری‌های دیجیتال استقبال می‌کند و سواد دیجیتال را ارتقا می‌دهد. این مهارت، فراگیران را با ابزارهایی مانند مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، واقعیت مجازی، هوش مصنوعی، فن‌آوری‌های ساخت‌وساز هوشمند، مدیریت ساخت‌وساز دیجیتال و دیگر پلتفرم‌های دیجیتال آشنا می‌کند و توانایی آنها را برای تعامل و به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته در پروژه‌های ساختمانی افزایش می‌دهد.
۵- پایداری و آگاهی زیست‌محیطی: با توجه به تاکید روزافزون بر روی شیوه‌های ساختمان پایدار، آموزش آینده‌نگر در صنعت ساختمان، اصول آگاهی زیست‌محیطی، بهره‌وری منابع و طراحی پایدار را در بر می‌گیرد. از این طریق افراد را آماده می‌کند تا در توسعه محیط‌های سازگار با محیط‌زیست و دارای مسئولیت اجتماعی مشارکت کنند. چنین مهارت‌هایی متخصصان را قادر می‌سازد تا استفاده از منابع را بهینه کنند، ضایعات را به حداقل برسانند و پایداری کلی پروژه‌های ساختمانی را افزایش دهند.
۶- یادگیری مبتنی بر پروژه در دنیای واقعی: آموزش آینده‌گرا اغلب از رویکردهای یادگیری پروژه محور استفاده می‌کند که سناریوهای ساخت دنیای واقعی را شبیه‌سازی می‌کند. این روش عملی به فراگیران اجازه می‌دهد تا دانش نظری را در زمینه‌های عملی به کار ببرند و درک عمیق‌تری از فرآیندهای ساخت و مدیریت پروژه را تقویت کنند.
۷- ذهنیت یادگیری مادام‌العمر: با درک تکامل مستمر فناوری‌ها و شیوه‌های ساخت، آموزش آینده‌محور ذهنیت یادگیری مادام‌العمر را القا می‌کند. بدین ترتیب متخصصان را تشویق می‌کند تا از روندهای نوظهور در جهان مطلع شوند، در توسعه حرفه‌ای مستمر شرکت کنند و مهارت‌های خود را در طول پیشرفت حرفه‌ای بر مبنای تحولات روز تطبیق دهند.
۸- چشم‌انداز جهانی: آموزش آینده‌نگر در صنعت ساختمان، دیدگاهی جهانی را در اختیار یادگیرندگان قرار می‌دهد. آنها را آماده می‌کند تا در زمینه‌های فرهنگی متنوع کار کنند، قوانین و استانداردهای بین‌المللی ساختمان را درک کنند و بهترین شیوه‌های جهانی را در پروژه‌های خود ادغام کنند. به عبارتی چشم‌انداز جهانی، هم تاثیرات تحولات جهانی بر روندهای صنعت ساختمان در کشور و هم امکان حضور صنعت ساختمان ایران در بازارهای جهانی را مدنظر قرار می‌دهد و در آموزش آینده‌نگر فراگیران به توانایی تطبیق توانمندی‌های خود در بازارهای جهانی دست می‌یابند.
۹- ارزیابی و تفکر طراحی در چرخه عمر ساختمان: آموزش آینده‌محور بر روش‌های ارزیابی چرخه عمر ساختمان تأکید می‌کند و فراگیران را تشویق می‌کند تا درکی فراتر از مراحل ساخت‌وساز داشته باشند. که شامل در نظر گرفتن اثرات زیست‌محیطی مواد و مصالح مصرفی در پروژه‌ها، طرح‌ها و فرآیندهای ساخت‌وساز در کل چرخه عمر یک ساختمان است. علاوه بر این، ترکیب اصول تفکر طراحی، فراگیران را آماده می‌کند تا راه‌حل‌هایی ایجاد کنند که به مسئولیت‌های زیست‌محیطی، عملکرد بهینه و زیبایی‌شناسی در طراحی خود به نحوی درست پاسخ دهند.
۱۰- تصمیم‌گیری اخلاقی و مسئولیت اجتماعی: آموزش آینده‌نگر حس مسئولیت اخلاقی و آگاهی اجتماعی را در متخصصان ساخت‌وساز ارتقا می‌دهد. فراگیران تشویق می‌شوند تا پیامدهای اجتماعی کارشان، از جمله مشارکت اجتماعی، پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی، و رفاه ساکنان را در نظر بگیرند. این پایه اخلاقی برای توسعه پایدار یکپارچه است و تضمین می‌کند که پروژه‌های ساختمانی بر محیط‌زیست و جامعه تأثیر مثبت دارند.
به طور خلاصه، آموزش آینده‌نگر به‌عنوان سنگ بنای توسعه پایدار در صنعت ساختمان عمل می‌کند. این نوع آموزش با ارتقا درک جامع از شیوه‌های پایدار، نوآوری‌های فناورانه، همکاری‌های بین‌رشته‌ای، تصمیم‌گیری‌های اخلاقی، و دیدگاهی جهانی، متخصصانی را برای جامعه آماده می‌کند که نه تنها در زمینه فعالیت خود مهارت دارند، بلکه متعهد به ایجاد یک محیط سازگار با محیط‌زیست هستند که از نظر اجتماعی و اقتصادی پایدار است.
نتیجه‌گیری
صنعت ساختمان ایران در گلوگاهی است که از یکسو با چالش تقاضای روز افزون مسکن در یک اقتصاد ناپایدار دست و پنجه نرم می‌کند، از سویی با کمبود نیروی کار متخصص و ماهر – که توانایی پاسخگویی به چالش‌های حاصل از تحولات تکنولوژیک در محیطی بسیار پیچیده و متغیر کنونی را داشته باشند – مواجه است که نهایتا منجر به کاهش چشم‌گیر کیفیت ساخت و هدررفت قابل توجه منابع و انرژی در کشور شده است. و به‌عنوان یکی از مهمترین علل آن می‌توان به عدم تدوین چشم‌انداز کل نگر مبتنی بر تفکر سیستمی‌برای صنعت و عدم تدوین برنامه‌های آموزشی آینده‌نگر یکپارچه در سطوح مدیریتی تا فنی اشاره نمود.
از آنجایی که چشم‌انداز صنعت ساخت‌وساز در پاسخ به پیشرفت‌های تکنولوژیکی، الزامات زیست‌محیطی و نیازهای اجتماعی در حال تغییر، به سرعت در حال تکامل است، آموزش نیز باید مطابق با آن سازگار شود. آموزش آینده‌نگر به عنوان یک رویکرد کل نگر، با تمرکز بر پرورش متخصصان سازگار و آینده‌نگر مجهز به مهارت‌های سخت و نرم، راه را برای ایجاد صنعت ساخت‌وسازی که به طور یکپارچه ظرفیت‌های اقتصادی، مسئولیت‌های اجتماعی و پایداری زیست‌محیطی را ادغام می‌کند، نیز هموار می‌کند.
در اصل، آموزش آینده‌نگر، سنگ بنای یک صنعت ساختمانی انعطاف‌پذیر، نوآور و پایدار است. این به‌عنوان کاتالیزوری برای پرورش افرادی است که نه تنها خواسته‌های فعلی صنعت را برآورده می‌کنند، بلکه توانایی پیش‌بینی، تطبیق و هدایت صنعت به سوی آینده‌ای را دارند که با پیشرفت‌های پیشگامانه، ملاحظات اخلاقی و تعهد به ساختن جهانی بهتر مشخص می‌شود. سفر به سوی این آینده با آموزش آغاز می‌شود و مقصد آن جامعه‌ای پایدار است جایی که رفاه و کیفیت زندگی مردم به طور متفکرانه و موثر پرورش می‌یابد. همان‌طور که این گفتمان را به پایان می‌رسانیم، یادآور می‌شویم که تحول نظام‌های آموزشی یک تلاش منفرد نیست، بلکه یک آرمان جمعی است – آرزویی که نوید آینده‌ای روشن‌تر، انعطاف‌پذیرتر و آینده‌نگر را برای صنعت ساختمان دارد.
دیدگاهتان را بنویسید