نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور
فرآیند و دانش طراحی و اجرای ساختمان به شکل فزاینده ای پیچیده شده است. طراحان به سختی قادرند بدون کمک متخصصان دیگر به عنوان مشاور یا پیمانکار، کاری را به پایان برسانند. فرآیندی که برای متمرکز کردن این تخصص‌ها در یک‌جا وجود دارد، باعث شده است که مالک، طراح، پیمانکار، مشاور و پیمانکاران جزء در کنار یکدیگر تشکیل یک تیم طراحی یکپارچه را بدهند. طراحی یکپارچه (IPD) براساس توانایی به اشتراک گذاشتن دانش، نظم و تعهد تیم پروژه به همراه قدرت انگیزش ایجاد می‌شود. BIMیک مرجع مشترک از اطلاعات مرتبط با ساختمان را ایجاد می‌کند که مبنایی قابل اعتماد برای تصمیم سازی‌ها در تمام چرخه اجرای پروژه، از زمان طراحی مفهومی تا زمان بازسازی و حتی تخریب آن است و راهکار جدیدی برای همسویی طراحی و سندسازی پروژه‌های ساختمانی ارائه می‌دهد.
مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) نوعی نمایش دیجیتالی از ویژگی‌های فیزیکی و عملکردی یک مجموعه ساختمانی است. نظریه اساسی BIM، همکاری بین دست‌اندرکاران مختلف در مراحل مختلف چرخه احداث ساختمان برای ایجاد، خروجی گرفتن و به‌روزرسانی یا اصلاح اطلاعات ساختمان است که بتوان از تمامی نقش‌ها و مسئولیت‌ها براساس مستندات قابل اعتماد پشتیبانی کرد. قابلیت‌ها و مزیت‌های BIM در چرخه احداث ساختمان مشتمل بر طراحی، مدیریت اجرا و نگهداری ساختمان اثرگذار است. در فرایند طراحی معماری، استفاده از BIM دستیابی به مزیت‌های زیر را فراهم می‌کند:
کنترل ضوابط و آیین نامه‌ها،
قابلیت کنترل و گزارش‌گیری از نوع مصالح مصرفی و رعایت استانداردهای مصالح و اجزا در ساختمان،
امکان ایجاد الگوهای موضوعی براساس ضوابط و مقررات مانند فضاهای درمانی، فضاهای آموزشی، ساختمان‌های مسکونی، فضاهای اداری و…،
امکان مدل‌سازی مصرف انرژی،
تهیه کتابخانه اشیا و استفاده از آن در پروژه‌ها (اجزا و عناصر ساختمانی استاندارد ایران و منطبق بر الگوهای بومی در ساختمان)،
قابلیت‌های ارائه طرح.
در سال‌های اخیر دانش عمومی درخصوص BIM بسیار گسترش یافته است و پروژه‌های قابل توجهی در سطوح مختلف با این روش در کشور پیاده‌سازی شده‌اند و تجارب خوبی در حال شکل‌گیری است. یکی از مهم‌ترین منابع پایه برای پیاده‌سازی BIM استانداردهای معتبر مرتبط با آن است. استانداردهای مطرح در این زمینه عبارتند از:
BS 1192 با موضوع مدیریت اطلاعات پروژه‌های ساختمان با استفاده از محیط داده مشترک۱ (CDE)
PAS 1192-2 با موضوع مدیریت پروژه‌های ساختمانی و اطلاعات مرتبط با استفاده از BIM
COBie مشتمل بر مدیریت دارایی، تبادل داده‌های ساختمانی و مدیریت دارایی‌های ساخته‌شده و ارائه اطلاعات مربوط به تجهیزات، سیستم‌های مکانیکی، الکتریکی و …
ISO19650 با موضوع مدیریت اطلاعات پروژه‌های ساختمانی با استفاده از مدل‌های ساختمانی
استاندارد ایزو ۱۹۶۵۰ که در پنج بخش منتشر شده است، در حال حاضر جامع‌ترین این استانداردها محسوب می‌شود و در بسیاری از کشورهای پیشرو در حوزه BIM به عنوان استاندارد پایه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مجموعه استاندارد ملی ۲۳۱۹۸ ایران براساس مجموعه استانداردهای ایزو ۱۹۶۵۰ در ایران تهیه شده است. بخش اول تا سوم استاندارد منتشر شده و بخش چهار و پنج آن نیز در دست تدوین است. ۵ استاندارد مذکور شامل مباحث زیر است:
سازماندهی و دیجیتالی‌کردن اطلاعات در مورد ساختمان‌ها و کارهای مهندسی عمران، شامل مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی – مدیریت اطلاعات با استفاده از مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی: مفاهیم و اصول؛ استاندارد ملی ۲۳۱۹۸-۱ (برگرفته از: ISO19650-1)
سازماندهی و دیجیتالی کردن اطلاعات در مورد ساختمان‌ها و کارهای مهندسی عمران، شامل مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی – مدیریت اطلاعات با استفاده از مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی: مرحله تحویل دارایی‌ها؛ استاندارد ملی ۲۳۱۹۸-۲ (برگرفته از: ISO19650-2)
سازماندهی و دیجیتالی‌کردن اطلاعات در مورد ساختمان‌ها و کارهای مهندسی عمران، شامل مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی– مدیریت اطلاعات با استفاده از مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی: مرحله بهره‌برداری دارایی‌ها؛ استاندارد ملی ۲۳۱۹۸-۳ (برگرفته از: ISO19650-3)
سازماندهی و دیجیتالی‌کردن اطلاعات در مورد ساختمان‌ها و کارهای مهندسی عمران، شامل مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی– مدیریت اطلاعات با استفاده از مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی: تبادل اطلاعات؛ استاندارد ملی ۲۳۱۹۸-۴ (برگرفته از: ISO19650-4)
سازماندهی و دیجیتالی‌کردن اطلاعات در مورد ساختمان‌ها و کارهای مهندسی عمران، شامل مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی– مدیریت اطلاعات با استفاده از مدل‌سازی اطلاعات ساختمانی: رویکرد امنیتی در مدیریت اطلاعات؛ استاندارد ملی ۲۳۱۹۸-۵ (برگرفته از: ISO19650-5)
این استاندارد، مفاهیم و اصول مدیریت اطلاعات را که در گام ارتقایافته به آن «مدل‌سازی اطلاعات ساخت در تطابق با مجموعه استاندارد ملی ۲۳۱۹۸ » اتلاق می‌شود، مشخص می‌کند.
مهم‌ترین مشخصات این استاندارد عبارتند از:
سازگار با دارایی‌ها یا پروژه‌هایی از هر مقیاس و پیچیدگی
انعطاف‌پذیر و تطابق پذیر با راهبرد‌های تدارکاتی درچارچوب هزینه‌های تعریف شده
فرایندهای ارائه‌شده در این استاندارد می‌توانند نتایج سودمند تجاری را به صاحبان دارایی یا بهره‌برداران، مشتری‌ها، زنجیره تأمین آن‌ها و افرادی که در سرمایه‌گذاری پروژه وارد می‌شوند، شامل ایجاد فرصت‌ها، کاهش ریسک و کاهش هزینه از طریق تولید و استفاده از دارایی‌ها و مدل‌های اطلاعات پروژه، ارائه دهند. این استاندارد در وهله اول برای مخاطبان زیر درنظر گرفته شده است:
۱- مشارکت‌کنندگان در تدارکات، طراحی، ساخت یا راه‌اندازی دارایی‌های ساخته شده،
۲- مشارکت‌کنندگان در انجام اقدامات مدیریت دارایی مشتمل بر تعمیر و نگهداری.
این استاندارد برای دارایی‌های ساخته شده و پروژه‌های ساختمانی با ابعاد مختلف و سطوح متفاوت پیچیدگی، مشتمل بر املاک بزرگ، شبکه‌های زیرساختی، ساختمان‌های مستقل و قطعات زیرساختی و پروژه‌ها یا مجموعه پروژه‌ها کاربرد دارد. مفاهیم و اصول موجود در این استاندارد برای کلیه افراد مرتبط با چرخه عمر دارایی در نظر گرفته شده است که شامل، اما نه محدود به مالک دارایی یا مجری، کارفرما، مدیر دارایی، گروه طراحی، گروه ساختوساز، تولید کننده تجهیزات، متخصص فنی، نهاد نظارتی، سرمایه‌گذار، بیمه‌گذار و کاربر نهایی است.
این استاندارد برای کل چرخه عمر هر دارایی ساخته شده مشتمل بر طرح‌ریزی راهبردی، طراحی اولیه، مهندسی، توسعه، مستندسازی و ساختوساز، گردش کار روزانه، نوع تعمیر و نگهداری، بهسازی، تعمیر و پایان چرخه عمر قابل استفاده است.
این استاندارد توصیه‌هایی برای چارچوب مدیریت اطلاعات شامل تبادلات، ثبت، ویرایش و سازماندهی برای همه طرف‌های کاری ارائه می‌دهد.
مدیریت اطلاعات می‌تواند در گام‌های متوالی پیشرفت کار انعکاس یابد. همان‌طور که در گام‌های ۱، ۲ و ۳ در شکل زیر نشان داده شده است. این شکل نشان می‌دهد که توسعه استانداردها، پیشرفت‌های فناوری و اشکال پیچیده‌تر مدیریت اطلاعات، همگی باهم ترکیب می‌شوند تا عواید تجاری را افزایش دهند. مجموعه استاندارد ملی ایران ۲۳۱۹۸ عمدتاً در گام ۲ بیشتر کاربرد دارد، اما می‌تواند تا حدودی در گام‌های ۱ و ۳ هم اعمال شود.
گام ۲ نیز به عنوان «BIM طبق مجموعه استانداردهای ملی ایران ۲۳۱۹۸» شناخته می‌شود. این جایی است که ترکیبی از فرایندهای مدیریت اطلاعات خودکار و دستی برای تولید یک مدل اطلاعات یکپارچه استفاده می‌شود. مدل اطلاعات شامل کلیه بسته‌های اطلاعات است که توسط گروه‌های کاری در رابطه با یک دارایی یا پروژه، تحویل داده شده است.
دیدگاهتان را بنویسید