نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور
در شماره قبل نشریه، بخش نخست معرفی «نظام فنی و اجرایی یکپارجه کشور» با این اشاره منتشر شد که «نظام فنی و اجرایی» در جایگاه سند بالادستی صنعت ساختمان کشور، بر اساس روش طراحی و ساخت دستی و سفارشی تدوین شده و با طراحی و تولید صنعتی سازگار نیست. در ادامه بخش دوم نظام فنی و اجرایی یک کار جدید مورد بررسی قرار گرفته و بخشی از تعاریف مربوط به نظام فنی اجرایی طرح ها و پروژه های صنعت کشور تبیین شده است.
نظام فنی اجرایی طرح‌ها و پروژه‌های صنعت نفت
با توجه به اهمیت پروژه‌های صنعت نفت، بسته به ابعاد و حجم آن، قانون‌گذار اقدام به ابلاغ سه قانون با نام‌های زیر ابلاغ شده است:
الف ) قانون نفت سال ۱۳۶۶
ب) قانون اصلاح قانون نفت سال ۱۳۹۰
ج) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت سال ۱۳۹۱
اختیارات وسیعی به وزارت نفت محول شده است که شامل دو بخش کارهای بالادستی و پایین دستی است که به تفصیل بیان شد.
تعریف طرح/پروژه
مجموعه اقدامات لازم برای رسیدن به بهترین راه حل تبدیل تقاضا به عنوان طرح‌ها و پروژه‌های صنعت نفت به منظور ایفای الزامات مقرر در قوانین حاکم است.
مطالعات امکان‌سنجی
مجموعه مطالعاتی است که به منظور بررسی جنبه‌های مختلف طرح/پروژه مشتمل بر فنی، مالی، اقتصادی و اجتماعی، زیست محیطی و ایمنی انجام می‌گیرد و در بخش‌های مطالعات فرصت، مطالعات امکان‌سنجی اولیه و مطالعات امکان‌سنجی نهایی تکامل می‌یابد.
کارفرما باید روش‌های مختلف تامین منابع مالی، از جمله استفاده از منابع دولتی، استقراض یا فاینانس، فروش اوراق مشارکت، روش‌های پروژه‌های مطابق با بخش «الف» ماده ۸ سند حاضر یا هر روش مقتضی دیگر را مطابق با قوانین، شناسایی و امکان‌سنجی کرده و برای استفاده از مناسب‌ترین گزینه براساس ملاحظات قانونی و قراردادی، شرایط اقتصادی و تحلیل ریسک‌ها برنامه‌ریزی و اقدام کند.
طراحی مفهومی
طراحی مفهومی اولین بخش از فرآیند طراحی طرح/پروژه است که براساس راه حل‌های بهینه پاسخگویی به تقاضا مبتنی بر دریافت نظرات ذی‌نفعان کلیدی پروژه از جمله صاحبان لیسانس، تامین کنندگان کالا، تجهیزات و خدمات به منظور انتخاب دانش فنی مناسب، تعیین سیمای کلی پروژه و تدوین مبانی طراحی در مراحل پایه و تفصیلی است. در این مرحله فرآیندهای اصلی و کارکرد سیستم‌های عمده تشکیل دهنده طرح/پروژه تعیین و بیش از یک گزینه برای برآورده ساختن هدف طرح/پروژه پیشنهاد می‌شود و درنهایت با انجام مجدد بخشی از مطالعات امکان‌سنجی در صورت نیاز، گزینه برتر مشخص می‌شود.
طراحی پایه
بخشی از فرآیند طراحی است که طی آن بر مبنای مشخصات کلی طرح/پروژه که در مرحله طراحی مفهومی مشخص شده است و با بررسی کامل و میدانی و انجام محاسبات مهندسی، مشخصات اجزای اصلی طرح یا پروژه تعیین می‌شود. در این مرحله فرآیندها به روشنی تعیین و کارکردهای اصلی تمامی سیستم‌های تشکیل دهنده طرح/پروژه مشخص می‌شود.
مهندسی یکپارچه
بخشی از فرآیند طراحی است که به منظور تدقیق طراحی پایه و یکپارچه‌سازی مبانی و الزامات طراحی تفصیلی شامل مشخص کردن نوع و ظرفیت تجهیزات اصلی، بسته طراحی فرآیند و سایر مبانی فنی با هدف تعریف دقیق نیازها برای دریافت پیشنهادهای شفاف در فرآیند مناقصه‌گذاری انجام می‌شود.
طراحی تفصیلی
بخشی از فرآیند طراحی است که براساس نتایج طراحی پایه و مهندسی یکپارچه انجام می‌شود و طی آن مشخصات، نقشه‌ها و جزئیات اجرایی طرح یا پروژه در بخش‌های مختلف، مبتنی بر مهندسی ارزش، طراحی و تدوین شده و مدارک لازم برای انجام دادن مراحل بعد با تمرکز بر اسناد تدارکات، ساختمان و نصب تهیه می شود، به نحوی که در روش متعارف دریافت پیشنهادهای شفاف در فرآیند مناقصه‌گذاری میسر باشد.
خرید و تدارکات کالا و تجهیزات
مرحله‌ای از دوره عمر طرح/پروژه است که طی آن مواد و مصالح و اقلام حجمی، تجهیزات و اقلام اصلی و سایر ملزومات یا خدمات مهندسی خرید که در ایجاد محصول نهایی پروژه مصرف می‌شوند و در آن باقی می‌مانند، خریداری و تدارک می‌شوند و شامل هماهنگی‌های فنی با تولیدکنندگان، فروشندگان یا تامین‌کنندگان کالا، تجهیزات و خدمات است. خرید و تدارکات کالا و تجهیزات شامل برنامه‌ریزی و زمان‌بندی خرید، انتخاب مناسب‌ترین تجهیزات و پیش‌بینی خدمات پس از فروش، انتخاب بازرس فنی، تحویل کالا متناسب با مشخصات فنی، تهیه برنامه نگهداری کالا و تجهیزات در انبار، هماهنگی بین سازندگان کالا و تجهیزات، برنامه ریزی حمل و نقل و ترخیص از گمرک و تحویل کالا و تجهیزات برای نصب است.
ساختمان و نصب طرح/پروژه
در این مرحله براساس مطالعات، طراحی‌ها و تدارکات انجام می‌گیرد یا در حال انجام طرح/پروژه به مرحله اجرا درمی‌آید و برای راه‌اندازی و بهره برداری آماده می‌شود و مشتمل بر سازماندهی و برنامه‌ریزی اجرای پروژه، تدارک نیروی انسانی و ماشین آلات لازم برای انجام دادن فعالیت‌های ساختمان و نصب است. این مرحله شامل احداث زیرساخت‌ها و ساختمان‌های صنعتی و غیرصنعتی، نصب تجهیزات طرح/پروژه و همچنین تکمیل مکانیکی و پیش راه‌اندازی طرح/پروژه است.
تکمیل مکانیکی و پیش‌راه‌اندازی مشتمل بر مجموعه عملیات پس از تکمیل ساختمان و نصب، از قبیل انجام آزمایش‌ها، بازرسی‌ها، صدور گواهینامه‌های لازم و هر نوع کارهای تکمیلی دیگر که به نحوی کار موضوع پیمان را آماده پیش‌راه‌اندازی کند مشتمل بر لوپ چک‌ها، آغاز به کار اجزا و بخش‌های مختلف، شامل بخش‌های عمده اعم از تاسیسات و تجهیزات مکانیکی، برقی، لوله کشی، ابزار دقیق و مواردی از این قبیل، به نحوی که راه اندازی کل مجموعه به صورت یکپارچه ممکن شود، می‌باشد. از مهمترین فعالیت‌های این مرحله می‌توان به استقرار افراد کلیدی، تهیه برنامه‌های اجرایی، مدیریت کیفیت، بهداشت، ایمنی و محیط زیست، برنامه‌ریزی ماشین آلات نصب، مدیریت تامین نیروی انسانی، اسناد فنی و نقشه‌ها و دستورالعمل‌های نصب با جزئیات کامل اشاره کرد.
راه اندازی طرح/پروژه (۱)
فعالیت‌های پس از عملیات تکمیل مکانیکی و پیش‌راه‌اندازی از قبیل اخذ مجوزها، آزمایش‌ها، بازرسی‌ها، کنترل‌ها و به طور کلی انجام کارهای لازم برای قراردادن طرح/پروژه در شرایط عملیاتی، به منظور شروع بهره‌برداری و صدور گواهی‌های لازم است. این مرحله با ورود خوراک (مواد اولیه) به تأسیسات و کنترل فرآیند و بررسی خروجی‌ها و مطابقت آن‌ها با استانداردها و دستورالعمل‌ها آغاز می‌شود و تا رسیدن به ظرفیت اسمی ادامه دارد.
بهره‌برداری از طرح/پروژه
بهره‌برداری از نتیجه طرح/پروژه بر پایه مستندات، محاسبات و مفروضات طراحی و اطلاعات همچون ساخت با حضور و استقرار کامل گروه بهره‌برداری طبق برنامه و دستورالعمل‌های بهره‌برداری و نگهداری انجام می‌گیرد.
قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار مصوب ۱۶/۱۱/۱۳۹۰
این قانون یکی از قوانین مهم برای ساختارسازی برای بخش خصوصی است. مطالعه این قانون برای همه فعالان و کارآفرینان توصیه می‌شود. در زیر به ۵ ماده مهم این قانون اشاره شده است:
شایان ذکر است، ذی‌نفعان حاضر در این قانون که باید پاسخگوی بخش خصوصی باشند، ۲۱ ذی‌نفع است.
ماده۲ـ دولت مکلف است در مراحل بررسی موضوعات مربوط به محیط کسب و کار برای اصلاح و تدوین مقررات و آیین‌نامه‌ها، نظر کتبی اتاق‌ها و آن دسته از تشکل‌های ذی‌ربطی که عضو اتاق‌ها نیستند، اعم از کارفرمایی و کارگری را درخواست و بررسی کند و هرگاه لازم دید، آنان را به جلسات تصمیم گیری دعوت کند.
تبصره ـ مهلت اجرای حکم بند «ب» ماده ۹۱ قانون اصل ۴۴ درمورد شرکت دادن اتاق‌ها در شوراهای تصمیم‌گیری برای دولت، شش ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون است.
ماده۳ـ دستگاه‌های اجرایی مکلف‌اند هنگام تدوین یا اصلاح مقررات، بخشنامه‌ها و رویه‌های اجرایی، نظر تشکل‌های اقتصادی ذی‌ربط را استعلام کنند و مورد توجه قرار دهند.
ماده۵ ـ اتاق‌ها مکلف‌اند فهرست ملی تشکل‌های اقتصادی را تهیه و تغییرات آن را اعلام کنند. در آن دسته از فعالیت‌های اقتصادی که فاقد تشکل فعال هستند، اتاق‌ها موظف‌اند برای ساماندهی، ایجاد و ثبت تشکل‌های اقتصادی فعال زمینه‌های لازم را فراهم کنند و در فعالیت‌هایی که تشکل‌های موازی وجود دارد، زمینه ادغام، شبکه‌سازی، یکپارچه‌سازی و انسجام تشکل‌های موازی را فراهم کنند.
ماده۷ـ به منظور ساماندهی و کاهش مراجعات نمایندگان دستگاه‌های اجرایی به واحدهای تولیدی، افزایش اعتماد متقابل میان دولت و کارآفرینان و در راستای تحقق دولت الکترونیک، معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور موظف است با تشکیل «کمیته ساماندهی مراجعه نمایندگان دستگاه‌های اجرایی به واحدهای تولیدی» ضمن دعوت از نمایندگان دستگاه‌های ذی‌ربط و اتاق‌ها، پیش‌نویس آیین‌نامه هرگونه بازدید و مراجعه نمایندگان دستگاه‌های اجرایی به واحدهای تولیدی را تدوین کند.
ماده۱۱ـ شورای گفت‌وگو با ترکیب و تبصره‌های مصرح در ماده ۷۵ قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، پس از پایان مدت آن قانون استمرار می‌یابد. وظایف و اختیارات شورای گفت‌وگو در ۱۰ بند و ۲ تبصره نوشته شده که علاقه‌مندان می‌توانند به متن قانون مراجعه کنند.
ادامه دارد
دیدگاهتان را بنویسید