ضرورت تحول دیجیتال در صنعت ساختمان ایران

صنعت ساختمان به‌عنوان یکی از بزرگترین و مهم‌ترین صنایع جهان، نقش حیاتی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها ایفا می‌کند. با این حال، این صنعت به‌عنوان یکی از صنایع سنتی و کم‌تغییر شناخته می‌شود که در مقایسه با سایرین، از فناوری‌های دیجیتال به میزان کمتری از صنایع می‌برد.
در عصر دیجیتال، بسیاری از صنایع با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به سمت بهینه‌سازی و افزایش بهره‌وری حرکت کرده‌اند، اما صنعت ساختمان همچنان در مراحل ابتدایی این تحول قرار دارد. در این مقاله، به‌ضرورت تحول دیجیتال در صنعت ساختمان پرداخته و تأثیرات آن بر کارایی، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت پروژه‌ها بررسی خواهد شد.
انقلاب صنعتی چهارم با ورود فناوری‌هایی مانند BIM، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، چاپ سه‌بعدی، بلاکچین و واقعیت مجازی تحولی اساسی در صنعت ساختمان ایجاد کرده است. این فناوری‌ها باعث افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، بهینه‌سازی طراحی، بهبود ایمنی کارگاه‌ها و کاهش ضایعات ساختمانی شده‌اند.
استفاده از هوش مصنوعی (AI) در صنعت ساختمان می‌تواند فرآیندها را بهینه کرده و دقت، سرعت و بهره‌وری را افزایش دهد. در مرحله ساخت، الگوریتم‌های یادگیری ماشین با تحلیل داده‌های گذشته، زمان‌بندی پروژه‌ها را بهینه کرده، هزینه‌ها را کاهش داده و خطاهای طراحی را پیش‌بینی می‌کنند. همچنین، ربات‌های مجهز به AI می‌توانند وظایف تکراری مانند بتن‌ریزی، جوشکاری و کنترل کیفی را با دقت بالاتر و هزینه کمتر انجام دهند.
مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) همراه با هوش مصنوعی، به مهندسان کمک می‌کند تا بهترین سناریوهای طراحی و اجرا را پیش‌بینی کرده و از اتلاف منابع جلوگیری کنند. مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) یک فناوری تحول‌آفرین در صنعت ساختمان است که به تمامی ذی‌نفعان پروژه‌های ساختمانی، از جمله کارفرمایان، معماران، مهندسان، پیمانکاران، تأمین‌کنندگان، بهره‌برداران و ناظران سود می‌رساند. کارفرمایان با استفاده از BIM می‌توانند دید شفاف‌تری از پروژه، کاهش هزینه‌ها و زمان‌بندی دقیق‌تر داشته باشند. معماران و مهندسان از این فناوری برای طراحی هماهنگ، کاهش خطاها و بهینه‌سازی مصرف مصالح استفاده می‌کنند. برای پیمانکاران و مجریان، BIM به بهبود برنامه‌ریزی اجرایی، مدیریت منابع و کاهش دوباره‌کاری‌ها کمک می‌کند، درحالی‌که تأمین‌کنندگان مصالح می‌توانند سفارشات را بر اساس داده‌های دقیق‌تری تنظیم کنند.
فناوری‌های نوینی مانند پرینترهای سه‌بعدی (۳D Printiner)، اسکنرهای سه‌بعدی (۳D Scan)، پهپادها (Drones)، واقعیت افزوده (AR)، واقعیت مجازی (VR)، رایانش ابری (Cloud) و اینترنت اشیا (IoT) و… نقش مهمی در بهبود بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و افزایش دقت در صنعت ساختمان دارند. این فناوری‌ها در کنار هم، باعث افزایش دقت در اجرای پروژه‌ها، کاهش اتلاف منابع و بهینه‌سازی فرآیندهای ساخت‌وساز می‌شوند و مسیر را برای توسعه ساختمان‌های هوشمند و پایدار هموار می‌کنند.
تحول دیجیتال نقش کلیدی در صنعتی‌سازی و بلوغ صنعت ساختمان ایفا می‌کند. با بهره‌گیری از فناوری‌های نوظهور فرآیندهای طراحی، تولید و اجرای ساختمان‌ها به سمت روش‌های صنعتی، هوشمند و کارآمدتر حرکت می‌کنند. صنعتی‌سازی در ساختمان به معنای استفاده از روش‌های مدرن ساخت، باعث کاهش زمان اجرا، افزایش کیفیت و بهینه‌سازی مصرف منابع می‌شود. تحول دیجیتال با فراهم کردن بسترهای داده‌محور، امکان شبیه‌سازی، برنامه‌ریزی دقیق و کاهش ضایعات را در پروژه‌های ساختمانی فراهم کرده و ریسک‌های اجرایی را به حداقل می‌رساند و به یک استاندارد تبدیل می‌شود. در نهایت، تحول دیجیتال موجب افزایش پایداری، بهره‌وری و رقابت‌پذیری در صنعت ساختمان شده و مسیر را برای توسعه ساختمان‌های هوشمند و پایدار هموار می‌کند.

گام‌های توسعه دیجیتال در صنعت ساختمان کشور
ایجاد سیاست‌ها و مشوق‌های دولتی
حاکمیت باید با تدوین قوانین و استانداردهای مرتبط با تحول دیجیتال، تسهیلات مالی، معافیت‌های مالیاتی و حمایت‌های قانونی از نوآوری‌های دیجیتالی در صنعت ساختمان حمایت کنند.
آموزش و توسعه نیروی انسانی متخصص
دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، نظام مهندسی و سایر مؤسسات آموزشی باید برنامه‌های درسی خود را به‌روز کرده و دوره‌های تخصصی در زمینه فناوری‌های نوین مانند BIM، هوش مصنوعی، IoT و واقعیت مجازی برای مهندسان و مدیران صنعت ساختمان ارائه دهند.
سرمایه‌گذاری شرکت‌های معظم در فناوری‌های دیجیتال
شرکت‌های ساختمانی باید با بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، شبیه‌سازی دیجیتال و هوش مصنوعی، فرآیندهای طراحی و مدیریت پروژه را بهینه‌سازی کنند.
کاربست فناوری‌های نوین در پروژه‌های شاخص و الگوسازی
مشاوران و پیمانکاران باید از تمام فناوری‌ نوظهور در عملیات اجرایی و کنترل پروژه‌های شاخص خود استفاده کنند تا دقت و بهره‌وری را افزایش دهند و نتایج و دستاوردهای خود را جهت الگوسازی در صنعت ارائه دهند.
ارتباط و همکاری بین‌المللی برای انتقال دانش و تجربه
ایجاد همکاری‌های بین‌المللی با شرکت‌های پیشرو در حوزه دیجیتال‌سازی ساختمان می‌تواند به انتقال دانش، تجربه و فناوری‌های نوین کمک کند.
توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و داده‌محور
ایجاد زیرساخت‌های قوی برای ذخیره، پردازش و تحلیل داده‌های ساختمانی از طریق رایانش ابری و هوش مصنوعی برای پیش‌بینی و بهینه‌سازی پروژه‌ها ضروری است.
فرهنگ‌سازی و تغییر نگرش در صنعت ساختمان
پذیرش تحول دیجیتال نیازمند تغییر نگرش در بین ذی‌نفعان صنعت ساختمان است. ترویج مزایای دیجیتال‌سازی از طریق همایش‌ها، کارگاه‌های آموزشی و پروژه‌های پایلوت می‌تواند مقاومت در برابر تغییر را کاهش دهد.