کمبود شدید مسکن و نیاز به تولید انبوه آن برای جبران نیاز های روز افزون جامعه

کمبود شدید مسکن و نیاز به تولید انبوه آن برای جبران نیازهای روزافزون جامعه، نهادها و سازمان‌‌های مسئول ساخت وساز در کشور را به سمت صنعتی‌سازی تولید مسکن هدایت کرده است. خوشبختانه قوانین و دستورالعمل‌‌های مناسبی در سال‌‌های اخیر برای تسهیل حرکت به سمت این هدف تدوین گردیده است. یکی از روش‌هایی که در زمینه صنعتی‌سازی ساختمان‌ها در سالیان نسبتا طولانی در ایران کاربرد داشته است، روش ساخت و ساز با استفاده از سازه‌های پیش‌ساخته بتنی است. مرتضی مدح‌خوان عضو هیئت علمی‌دانشگاه صنعتی اصفهان و مشاور تحقیق و توسعه شرکت بناهای پیش‌ساخته دیسمان مزایای استفاده از این روش را تشریح کرد.

امروزه استفاده از سازه‌‌های پیش‌ساخته بتنی در صنعت ساختمان‌سازی به عنوان یکی از بهترین راهکارهای صنعتی‌سازی در دنیا مورد توجه فراوان مهندسان قرار گرفته است. استفاده از سازه‌‌های پیش‌ساخته‌‌ بتنی مزایای فراوانی دارد که از آن جمله می‌‌توان به مواردی همچون سرعت بالا در اجرای سازه،کاهش هزینه‌های ساخت، کیفیت بالای قطعات، امکان انبار کردن قطعات، قابلیت اجرا در شرایط سخت جوی، ساخت سازه‌های موقت و استفاده مجدد از قطعات، کنترل آسان‌ترخزش و انقباض قطعات پیش‌ساخته، استفاده از نیروهای انسانی ماهرتر و تعداد کمتر و قابلیت برنامه ریزی و کنترل بهتر پروژه اشاره کرد.

مزایای استفاده از سازه‌‌های پیش‌ساخته‌‌ی بتنی

سرعت بالا در اجرای سازه
کاهش هزینه‌‌های ساخت
کیفیت بالای قطعات
امکان انبار کردن قطعات
قابلیت اجرا در شرایط سخت جوی
ساخت سازه‌‌های موقت و استفاده مجدد از قطعات
کنترل آسان‌تر خزش و انقباض قطعات پیش‌‌ساخته
استفاده از نیروهای انسانی ماهرتر و تعداد کمتر
قابلیت برنامه ریزی و کنترل بهتر پروژه

علاوه بر مزایای بسیار زیاد سازه‌های پیش‌ساخته بتنی، اینگونه سازه‌ها از محدودیت‌هایی نیز بر خوردارند که می‌توان به نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه زیاد، طراحی و در نظر گرفتن تمهیدات خاص جهت جابه‌جایی و اجرای قطعات و محدودیت در ابعاد و وزن قطعات اشاره کرد. تجربه‌‌های تلخ گذشته در فروریزی این سازه‌‌ها درسال‌‌های دور بر اثر بارهای جانبی ناشی از زلزله، محققین را برآن داشته است تا تحقیقات خود را در زمینه‌‌های عملکرد، طراحی و ساخت این سازه‌‌ها گسترش دهند. عمده تحقیقات انجام شده علاوه بر روش‌‌های طراحی و نحوه‌‌ لحاظ کردن بارهای اضافی نظیر بار حمل ونقل اعضاء و محدودیت ابعادِ اعضاء، ارائه جزییات مناسب برای اتصالات اعضای پیش ساخته باربر قائم و جانبی بوده است؛ به طوری‌‌که بتوانند عملکرد لازم را برای تحمل بارهای وارده داشته باشند.
ارائه جزییات مناسب و البته اجرایی اعضای پیش‌ساخته بتنی و اتصالات اعضای پیش‌ساخته به یکدیگر، استفاده از المان-های باربر جانبی مانند دیوار برشی درجا مطابق شکل ۱ در قاب‌های با اتصالات مفصلی تیر به ستون و یا قاب‌های با تعداد طبقات زیاد با اتصالات گیردار می‌تواند تا حد زیادی به بالا بردن عملکرد مناسب در هنگام وقوع زلزله‌های قدرتمند کمک شایانی کند. این سیستم سازه ای با معرفی به مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در سال ۱۳۸۶، به عنوان سیستم نوین ساختمانی از طرف مرکز شناسایی شد.
علاوه بر اسکلت پیش‌ساخته بتنی، دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان نیز حجم قابل توجهی از اجراء آن را به خود اختصاص می‌دهند که با پیش‌ساخته کردن آنها می‌توان در بالا بردن سرعت و کیفیت اجراء ساختمان تاثیر گذاشت. در طراحی دیوارهای پیش‌ساخته بایستی عواملی از قبیل سبک‌سازی، عایق بودن در برابر صوت و حرارت، ایستایی در برابر نیروهای جانبی ناشی از باد و زلزله، مقاومت در برابر آتش‌سوزی، آسانی و سرعت اجراء و حداقل نمودن فعالیت‌های نازک‌کاری در محل پروژه را پیش‌بینی کرد.
همچنین در رابطه با دیوارهای پیرامونی بایستی به نمای ساختمان با استفاده از مصالح نوین نیز توجه ویژه کرد؛ در حالی که دیوارهای خارجی دارای مقاومت و دوام خوبی در برابر عوامل محیطی باشند از ظاهری زیبا و شکیل نیز برخوردار باشند. از اینرو استفاده از المان‌های پیش‌ساخته از بتن مسلح شده به الیاف شیشه (GFRC) جهت دیوارهای نما پیشنهاد می‌گردد. شکل ۲ یک نمونه‌ی اجرا شده از این نوع دیوارها را نشان می‌دهد.