ماهیت و چرایی ایجاد مرکز تحقیقات راه ، مسکن و شهرسازی
در سال‌های اخیر موضوع صنعتی‌سازی ساختمان پررنگ شده است، ولی هنوز لایه‌های آن برای اکثریت جامعه فنی و غیرفنی به طور کامل معرفی نشده و یا به اشتباه معرفی شده است. هرکسی تعریف و برداشت خود را از صنعتی سازی ارائه می‌نماید که گویای تمامی ابعاد آن نمی‌باشد. مثلا استفاده از تیرچه و بلوک‌های نوین برای سقف‌ها و دیوارها تداعی‌کننده صنعتی‌سازی برای بعضی از افراد حتی مهندسین و متخصصین امر ساخت و ساز می‌باشد، درحالی که این نوع تفکر جایگاهی در صنعتی‌سازی نداشته و نخواهد داشت، لذا می‌بایست دیدمان را گسترده‌تر کنیم. به عبارتی می‌توان ساختمانی ساخت که از مصالح نوین استفاده شده، ولی صنعتی محسوب نشود و از طرفی نیز می‌توان ساختمانی با تکنولوژی قدیمی‌ساخت ولی صنعتی نامیده شود. سید علی ختمی مآب مدرس دانشگاه و مدرس صنعتی‌سازی و فناوری‌های نوین ساختمانی نظام مهندسی ساختمان استان تهران به تشریح لزوم نگرشی جدید و مزایای صنعتی‌سازی ساختمان می‌پردازد.
فرآیند صنعتی‌سازی ساختمان
صنعتی‌سازی ساختمان یک فرآیند و روش ساخت و ساز است که با استفاده از مجموعه تکنولوژی روز دنیا، مصالح و قطعات کارخانه‌ای و متدهای نوین ساخت و ساز و پیش مهندسی واقعی و مهندسی دقیق، شدت خطاهای ساخت که عمدتا هم انسانی می‌باشد، بسیار کاهش پیدا کرده و در پی آن کیفیت محصول نهایی بالا می‌رود.
با صنعتی‌سازی ساختمان، ایمنی ساختمان در مقابل بلایای طبیعی که دغدغه اصلی کارفرمایان و بهره برداران و مهندسان می‌باشد، به دلیل ساخت کارخانه‌ای قطعات و مصالح و نظارت بهینه و مستمر بشدت بالا می‌رود و زمان ساخت هم که یکی از مهم‌ترین فاکتورها در پروژه‌ها می‌باشد، در این روش پایین آمده و بر اساس آن سرمایه‌گذار زودتر می‌تواند به بازگشت اصل و سود سرمایه‌اش بیاندیشد. از اینرو اهداف صنعتی‌سازی ساختمان و مسکن در راستای سیاست‌ها و اهداف عالی ساخت و ساز کشورمان بوده و کاهش زمان و هزینه و وزن ساختمان و افزایش سرعت، ایمنی و کیفیت ساخت و در پی آن بالا رفتن عمر مفید ساختمان‌ها که در حال حاضر متاسفانه به طور متوسط ۲۵ الی ۳۰ سال است، با صنعتی‌سازی ساختمان عمر مفید ساختمان‌ها حداقل ۸۰ تا ۱۰۰ سال بالاتر می‌رود و منابع و سرمایه‌های کشور بی دلیل به هدر نمی‌رود.
فرهنگ‌سازی در حوزه صنعتی‌سازی ساختمان با همکاری بخش ضروری است
یکی از معضلات صنعت ساخت در کشور، حضور سازندگانی هستند که هیچ تخصصی بجز داشتتن سرمایه در ساخت و ساز ندارند و چون در ساخت، سرمایه یکی از فاکتورهای تعیین کننده است، متاسفانه این امر در فرآیند ساخت و کیفیت نهایی ساختمان از لحاظ حضور متخصصین ذی‌صلاح تاثیر منفی می‌گذارد که برای رفع این معضل، ساخت به روش صنعتی یکی از راهکارهای موثر می‌باشد که باعث می‌شود سرمایه در کنار تخصص نه بالاتر از تخصص باشد.
به سبب شرایط و فرهنگ حاکم در کشورمان، خانه یا مسکن اصلی‌ترین نیاز مردم بوده و نوعی سرمایه و پشتوانه بزرگی برای خانواده‌ها محسوب می‌شود که به طور متوسط حدود ۵۰ الی ۶۰ درصد سبد هزینه‌های یک خانوار را شامل می‌شود، بنابراین مردم تلاش می‌کنند به هر نحوی که شده یک سرپناه برای خانواده خود فراهم نماید، لذا می‌بایست مصرف این سرمایه‌ها در کشور هدفمند شود تا از هدر رفت آنها جلوگیری به عمل آید.
دولت می‌تواند نقش فرهنگ‌سازی، بسترسازی و معرفی این صنعت را با همکاری بخش خصوصی برای آحاد مردم و متخصصین ایفا نماید. گام اول در این زمینه باور و اعتقاد مسئولین به صنعتی‌سازی ساختمان می‌باشد، چرا که در سال‌های اخیر عدم باور و اعتقاد کافی به این مقوله سبب آسیب‌ها و پیشرفت حداقلی صنعتی‌سازی ساختمان شده است.
طرح نهضت ملی مسکن با وعده ساخت چهار میلیون واحد طی سال‌های آتی، چاره ای ندارد جز اینکه این تعداد واحد به روش صنعتی ساخته شود. در این مسیر می‌بایست دولت حتما از تجارب مثبت و منفی مسکن مهر استفاده کرده و اجازه ندهد ساخت و ساز بی کیفیت باعث ازبین رفتن منابع کشور و همچنین کاهش طول عمر مفید ساختمان‌ها شود.
در سال‌های اخیر از جانب دولتهای مختلف حمایت‌هایی نیز انجام شده است ولی بدلیل شرایط حاکم بر ساخت و ساز کشور و موج عظیم ساخت مسکن مهر و اخیرا هم نهضت ملی مسکن، تحت الشعاع قرار گرفت و اثرگذاری لازم را در سطح وسیع نتوانست داشته باشد، هرچند با وجود همه اینها موفقیت‌های خوبی نیز حاصل شده و با اجرای پروژه‌های مختلف به روش صنعتی سازی اثرگذاری لازم را در زمان خود برای توسعه این صنعت داشت که از آن جمله می‌توان به ایجاد زیرساخت‌ها، انتقال دانش و تجربه و آموزش نیروهای متخصص و چندین دستاورد دیگر اشاره کرد که باعث شد بخش خصوصی در عرصه صنعتی سازی فعال‌تر شود؛ هر چند در ادامه مسیر آسیب‌هایی نیز به بخش خصوصی وارد آمد که با اتخاذ تمهیداتی امکان رفع چنین آسیب‌هایی وجود داشت.
انبوه‌سازی و طرح نهضت ملی مسکن بستری برای صنعتی‌سازی ساختمان در کشور
ورود دانش و تجربه و شروع موج صنعتی سازی ساختمان در کشور تقریبا همزمان با شروع پروژه‌های مسکن مهر بود که این تقارن هرچند در ابتدا خوب بنظر می‌رسید، ولی در ادامه به دلیل افزایش تورم و قیمت ارز و وجود تحریم‌ها به نفع صنعتی سازی نشد، اکنون با وجود شرایط جدید طرح نهضت ملی مسکن می‌توان امیدوار شد که دولت با اولویت دادن به صنعتی سازی و استفاده از بخش خصوصی که در زمینه صنعتی سازی پیشروتر از دولت هستند این جریان ساخت به روش صنعتی را دوباره به حرکت دربیاورد.
بدیهی است در ابتدای ورود هر صنعت و تکنولوژی و یا شروع به ساخت هر محصولی هزینه‌های بیشتری تحمیل می‌شود تا اینکه محصول به تولید انبوه برسد و در نهاست این هزینه‌ها سرشکن شود، این هزینه‌ها شامل انتقال دانش و تجربه، ایجاد بستر مناسب و زیرساخت‌ها مانند احداث کارخانه‌های تولید قطعات و مصالح مربوطه و تعلیم نیروهای متخصص و کارآمد می‌باشد که لازمه ایجاد یک صنعت پویا است و می‌بایست به توسعه پایدار بیندیشیم تا بتوانیم این میراث را برای نسل‌های بعدی ماندگار کنیم. برای ماندگار شدن هر صنعت یک دوره گذر وجود دارد که فشارها و چالش‌های زیادی پیش روی آن صنعت است که استراتژی‌های این دوره در موفقیت و خودکفایی ویا عدم موفقیت آن بسیار تاثیر گذار است.
همچنان که در صنایع دیگرکشورمان پیشرفت‌های زیادی حاصل شده، لازم است در زمینه صنعت ساختمان که یکی از بزرگترین صنایع کشور محسوب می‌شود نیز پیشرفت‌های چشمگیری به دست آید و برای رسیدن به این مهم باید ساخت ساختمان به روش صنعتی انجام شود. در این راستا از مسئولینی که سکان هدایت صنعت ساختمان را در دست دارند انتظار می‌رود به صنعت ساختمان که به جرات می‌توان گفت یکی از صنایع پر هزینه و پر سود در کشور بوده ولی تاکنون به چشم صنعت به آن نگاه نشده است، توجه ویژه ای شود تا از هدر رفت بی رویه سرمایه‌های ملی جلوگیری به عمل آید.
دیدگاهتان را بنویسید